De sporen van de fraters

03-03-2021

De sporen van de fraters
Foto: Jan Meijs 

Van oudsher was de schouwburg dé plek in Cuijk voor een rijk cultureel leven, verhalen en gezellig samenzijn. Zoals het voormalige fraterhuis, waar de sporen van de voormalige bewoners nog altijd zichtbaar zijn.

1888. Op een zonnige dag in de zomer hangen de vlaggen hangen uit in Cuijk. Aangemoedigd door de klokken van de Sint Martinuskerk, loopt een groep kinderen richting het pas geopende Sint Aloysiusgesticht. In het statige pand aan de Grote Straat krijgen ze de komende jaren les van de bewoners, de Fraters van Tilburg.

Het waren deze fraters die de basis legden voor een gemeenschapshuis met onderwijs, jeugdwerk en cultuur als belangrijke pijlers. De sporen die zij nalieten zijn nog altijd terug te vinden in het gebouw.

Honing en bier

In het GrandCafé bevond zich de voormalige woonkamer van de fraters. Een van hen was Oelbert van Vliet, onderwijzer in de landbouwkunde, die graag een biertje lustte. Als begenadigd imker was hij lange tijd secretaris van de ‘Cuykse imkersbond’. In de tuin van het fraterhuis, nu de Kleine Zaal, had hij zo’n 14 bijenvolken onder zijn hoede.

Zijn naam en passie leven voort in het Oelbert bier, een zoet honingbier dat in het café wordt geschonken, gebrouwen door Kloosterbrouwerij Toebes in Sint Agatha. Het bier wordt bewaard in de kelders van de schouwburg, die nog in de originele staat verkeren. Zelfs de oude fundering van het fraterhuis is daar nog zichtbaar.

(tekst gaat door onder de foto)

De sporen van de fraters
Foto Archiefdienst Cuijk 

Het begin van een cultuurhuis

1900. Cuijk zit verlegen om een patronaatsgebouw, met name voor de opvang van de jeugdbeweging. De fraters zullen de surveillance op zich nemen. Na een collecte in de kerk kan de bouw in het voorjaar beginnen. De nieuwe naam voor het complex wordt St.Jozefvereniging. In 1907 komt er nog een aantal vierkante meters bij waardoor toneeluitvoeringen mogelijk worden.

Wie aanschuift voor een drankje in het TheaterCafé, zit in de oude Sint Jozefvereniging. In dit oude patronaat werden een eeuw geleden, onder leiding van de fraters, de eerste toneelvoorstellingen opgevoerd. Tussen het café en de foyer staat de oorspronkelijke buitenmuur, weliswaar vernieuwd, maar in historisch metselwerk als verbinding tussen heden en verleden.

Vergaderen in de kapel

Meer oorspronkelijke elementen zijn te vinden op de bovenverdiepingen van het oude fraterhuis. De prachtige glas-in-loodramen van de vergaderruimte ademen nog altijd de sfeer van de oude kapel. De voormalige slaapkamers van de fraters, met krakende houten vloeren, zijn nu kantoren. Op de zolder is zelfs nog een oude wastafel te vinden.

(tekst gaat door onder de foto)

De sporen van de fraters
Foto Archiefdienst Cuijk 

1938. Het huis van de fraters bestaat 50 jaar en is prachtig versierd. Opnieuw hangen overal in Cuijk de vlaggen uit. In een feestelijke processie met bruidjes en muziek togen de fraters naar de kerk. Pater Verschure draagt er een mis op als dankzegging voor al het goede dat de fraters in Cuijk hebben gebracht. De kinderen maken een feestelijk uitstapje naar de speeltuin in Grave.

Na de Tweede Wereldoorlog is Cuijk geruïneerd. Desondanks weet burgemeester Louis Jansen hoe hij zijn agrarische gemeente kan omvormen tot een bloeiend centrum van de regio. Met steun van Den Haag slaagt hij erin het oude patronaatsgebouw in de jaren vijftig om te bouwen tot een echte schouwburg.

De fraters verhuizen in 1957 naar de Graaf Hermanstraat waar zij een huis hebben laten bouwen. In de schouwburg van nu wordt hun nalatenschap voor altijd bewaard en gekoesterd.

Deel op Twitter | Deel op Facebook